آلاچیق ترکمن ها یکی از هنرهای سنتی و صنایع دستی قوم ترکمن به شمار می رود. در سال 1396 آلاچیق ترکمن در فهرست آثار ناملموس کشور به ثبت رسید. به آلاچیق ترکمنی اوی گفته می شود که این واژه در لغت به معنی محل زیست و مسکن است. این آلاچیق اسکلت متحرکی بوده که به راحتی می توان آن را حمل کرد.
آلاچیق ترکمنی با حصیر و نمد پوشیده می شود. در قوم ترکمن فرزندانی که به تازگی زندگی مشترک خود را آغاز کرده اند از آق اوی یا خانه سفید استفاده می کنند که این خانه سفید به معنی احترام به آن ها می باشد. بعد از مدتی این آلاچیق های ترکمنی سفید سیاه شده که به آن ها قارا اوی می گویند. آلاچیق های ترکمنی طی مراحل مختلفی ساخته می شوند. برای آشنایی بیشتر شما با این صنایع دستی زیبا ما موضوع این مقاله را از سایت مامیس کانکس به معرفی مراحل ساخت آلاچیق ترکمنی و قیمت آن اختصاص داده ایم.
قبل از این که بخواهیم به نحوه ساخت آلاچیق های ترکمنی بپردازیم بهتر است با اجزای آن آشنا شوید. به طور کلی آلاچیق ها از بخش های مختلفی همچون اسکلت، نوارهای دستباف، نمد و حصیر ساخته می شوند. در ادامه هر یک از اجزای این آلاچیق ها را مورد بررسی قرار می دهیم.
بیشتر بخوانید: کانکس سرویس بهداشتی
به حلقه چوبی بالای بخش گنبدی شکل آلاچیق گفته می شود که به عنوان یک نورگیر عمل خواهد کرد.
اوق چوب های کمانی شکل هستند که می توانند بخش گنبدی را به وجود آورند.
به بخش پایینی آلاچیق ترکمنی که چوب های آن به شکل ضربدری و آکاردئونی به هم وصل شده اند، تاریم گفته می شود.
قامیش ها 3 تکه نی هستند که از نی ساخته شده اند و آن را به دور تاریم می کشند. تکه سوم این نی ها را در پشت آلاچیق ترکمنی قرار می دهند.
کچه نمدهایی هستند که با استفاده از آن ها آلاچیق را می پوشانند.
دور لق نواری از جنس جاجیم است که با کمک آن می توانند تاریم را به خوبی هم وصل کنند و محکم ببندند.
بیل یوب نیز نوار کم عرض تر از دورلق است. این نوار بدین جهت مورد استفاده قرار می گیرد که بخش بالایی تارم در برابر بادهای شدید مقاومت بیشتری داشته باشد.
دوزی نیز نواری از جاجیم بوده که با استفاده از آن اوق را می بندند تا جا به جا نشود.
ارقن یک طناب ضخیم است که آن را به میخ های چوبی اطراف آلاچیق ترکمنی وصل می کنند. این ارقن معمولا از جنس پشم شتر و گوسفند است.
میخ های چوبی را در فضای بیرونی آلاچیق ترکمنی وصل می کنند و طناب ها را به آن متصل کرده تا آلاچیق محکم شود و جا به جا نشود.
بیشتر بخوانید: کانکس سوئیسی
حال که با اجزای این نوع آلاچیق ها آشنا شدیم به نحوه ساخت و طراحی این محصولات فوق العاده زیبا و کاربردی می پردازیم. در ابتدا برای ساخت اسکلت این آلاچیق ها چوب درخت عرعر را به کار می برند و این چوب ها را تراش می زنند و با کمک داس پوست آن را جدا می کنند. این چوب ها باید 2 تا 3 روز در برابر نور خورشید قرار داده شود و سپس آن ها را طی مدت نیم ساعت درون کوره قرار می دهند.
پس از این که چوب ها را از کوره بیرون آوردند فرم مورد نظر را به چوب ها می دهند. برخی از چوب ها نظیر توی نک زمانی که از کوره بیرون آورده می شود درون گیره های چوبی درون زمین قرار داده می شوند. این چوب ها باید چند روز در همان جا بمانند تا فرم مورد نظر را به خود بگیرند.
حال برای ساخت اوق باید چوب تراشیده شده روی خرک فرم دهی قرار دهند تا بتواند انحنای لازم را به دست آورند. در قسمت گنبدی اسکلت توی نک نیز مانند اوق طراحی می شود و تنها تفاوت آن این است که توی نک ها باید به شکل دایره در بیاید و روی آن سوراخ هایی تعبیه شود تا بتوان اوق ها را روی آن قرار داد. تاریم نیز به همین شکل طراحی شده و انحنای کمتری دارد.
بیشتر بخوانید: کانکس اتاق کنترل
تاریم ها به صورت ضربدری روی هم قرار داده می شوند و در محلی که به هم متصل می شوند سوراخ هایی قرار داده شده تا بتوان با کمک بند پوستی که معمولا از جنس پوست شتر است، آن را به هم وصل کرد. حال نوبت به ساخت درب ورودی آلاچیق ترکمنی می رسد. ساخت درب آلاچیق ترکمنی باید توسط نجار انجام شود و در بخش جلوی آن نصب گردد.
قوم ترکمن معمولا در فصل تابستان درب آلاچیق را بر می دارند و تنها چارچوب آن باقی می ماند و به جای درب حصیر و نمد را به صورت کرکره ای در قیمت جلویی آن نصب می کنند.
افرادی که قصد خرید آلاچیق ترکمنی را دارند، معمولا به اولین موضوعی که توجه دارند قیمت این صنایع دستی است. در این خصوص باید بگوییم که قیمت این محصولات مانند هر محصول دیگری به عوامل مختلفی بستگی دارد. با این که این آثار جز هنرهای دستی به شمار می رود، اما شرایط اقتصادی می تواند روی قیمت آن ها تاثیر داشته باشد.
همچنین نوع چوب های به کار رفته برای ساخت آن ها، جنس طناب ها و درب آن نیز از دیگر عواملی است که می تواند تاثیر زیادی روی قیمت آلاچیق های ترکمنی داشته باشد. از طرف دیگر اگر بخواهید در شهرهایی که قوم ترکمن سکونت دارند این آلاچیق ها را خریداری کنید احتمالا می توانید آن ها را با قیمت پایین تری تهیه نمایید.
بیشتر بخوانید: قیمت کلبه چوبی آماده
از دیگر عوامل تاثیر گذار روی قیمت این آلاچیق ها، ابعاد و سایز آلاچیق است. هر چقدر ابعاد آلاچیق های ترکمن بزرگ تر باشد به تبع قیمت آن نیز بالاتر است. آلاچیق های کوچک تر با قیمت پایین تری ارائه می شوند.
جمع بندی
آلاچیق ترکمنی یکی از آثار هنری ایرانی است که جذابیت زیادی دارد. این آلاچیق ها طی مراحل مختلفی ساخته شده و با قیمت های متفاوتی ارائه می شود. همان طور که اشاره کردیم عوامل مختلفی می تواند روی قیمت این آلاچیق ها تاثیر داشته باشد.
مطالبی که شاید بپسندید
نظرات خود را بنویسید